بهترین فیلم: Anora
اسکار ۲۰۲۵ در بخش انگلیسیزبان به فیلم Anora رسید. فیلمی که در مورد رابطه و ازدواج پسر میلیونر روسی با یکی از کارگران جنسی است. باوجوداینکه خالق اثر تمام تلاشش را کرده تا با نمایش جذابیتهای جنسی بینندهاش را سرگرم کند؛ اما اگر از آن دسته بینندگانی هستید که به دنبال صحنههای آتشین جنسی نیستید، تحمل تماشای پرده اول این فیلم طولانی حوصلهتان را سر خواهد برد. اما در پرده دوم فیلم اتفاقات و حوادث جذاب شروع میشوند. هرچقدر که فیلم در ابتدا کسلکننده بود، در انتها نفسگیر و در بعضی سکانسها بانمک میشود و در نهایت با یک پایانبندی بینظیر بینندهاش را مبهوت میسازد.
بروتالیست
فیلم دیگر در اسکار ۲۰۲۵ که پیش از اکرانش سروصدای زیادی هم داشت بروتالیست است؛ فیلمی بهشدت ایدئولوگ که بدون ترس از هیچ قضاوتی باورش را مستقیم فریاد میزند. مثلاً نریشن که با صدایی شبیه صدای رادیو پخش میشود، در مورد اسرائیل میگوید و اینکه حق یهودیهاست که به سرزمین خودشان بروند.
فیلم آنگونه که باید، انتظارات را برآورده نکرد و دستکم از نظر مضمون فیلمی از آب درآمد که باورش را مستقیم توی صورت مخاطبش میکوبد و در اوضاعی که اسرائیل بیشتر از همیشه منفور است، سعی در سفیدشویی این رژیم مینماید.
کلیشه ظلم به یهودیها
فیلم هر تلاشی میکند تا یهودیان را بدبخت، مظلوم و معصوم نشان دهد و در این راه بهشدت کلیشهای عمل میکند تا جایی که کار به تجاوز میرسد. اینگونه سعی شده تا به مخاطب القا شود که یهودیان راهی جز مهاجرت به اسرائیل نداشتند. حتی فیلم به خودش زحمت نمیدهد که برای فرار از کلیشهای شدن، یکبار کاراکترها علیه اسرائیل حرفی بزنند و بعد به ایشان و مخاطب ثابت کند که باورشان اشتباه بوده است.

در صحنهای که برادرزاده لاسلو و همسرش از قصد خود برای مهاجرت به اسرائیل میگویند، لاسلو و همسرش تنها دلیل مهاجرتنکردنشان را شغلشان مطرح میکنند و البته بعداً میفهمند که در آمریکا جایی ندارند.
جالب اینجاست که فیلمی تا این حد شعارزده و ایدئولوژیک که به بیانیهای سیاسی میماند چندان مورد انتقاد منتقدین قرار نمیگیرد. کافی بود مضامین فیلم بر علیه نظام سرمایهداری باشد (بر ضد اسرائیل که امکانش وجود ندارد)، آنگاه صدای منتقدین بلند میشد که چه فیلم کلیشهای تولید کردهاند.
نقاط قوت کارگردانی
فیلم از نظر کارگردانی اما خلاقیتها و نقاط قوتی دارد که حائز اهمیت است. مثلاً صحنههایی که شبیه اخبار است و حتی در سایز قدیمی تلویزیون پخش میشود، و احتمالاً برای القا حس مستند بودن داستان به مخاطب کاربرد دارد، بسیار خوب ساخته شده است.
حتی در صحنهای صوت همسر لاسلو (که نامه میخواند) با صدای رادیو بهخوبی تدوین شده و جملات اخبار و صدای همسر متناوباً پخش میشود.
صحنه انفجار قطار خلاقانه طراحی شده است و برای تولید آن نیازی به جلوههای ویژه میدانی و رایانهای وجود ندارد.
خالق اثر نماهایی زیبا و هنری نیز میان قابهای فیلم جا میدهد که به نظر میرسد تنها کاربرد آنها تظاهر انتلکتوئلوار (روشنفکرمآبانه) به خلاقیت و ارتقا سطح فیلم از معمولی به خلاقانه است.
بخشهای دیگر اسکار ۲۰۲۵
خب به سراغ بخش غیرانگلیسیزبان (بینالملل) اسکار ۲۰۲۵ برویم که سالهاست فیلمهای دندانگیری در رقابت این بخش شرکت میکنند و در نهایت اثری که سرش به ته آن بیرزد جایزه را از آن خود میسازد. نگارنده این مقاله هنوز موفق به تماشای فیلم I’m Still Here نشده است. بنابراین در مقالهای مجزا به این فیلم خواهیم پرداخت.
خب امسال شاهد موفقیت یک اثر ایرانی به نام در سایه سرو (محصول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) در بخش انیمیشن کوتاه بودیم که نام ایران را در جهان بر دهانها انداخت.
انیمیشن flow (جریان)
اما یکی از ارزشمندترین و دیدنیترین برندگان این دوره از آکادمی اسکار، انیمیشن بلند flow یا جریان بود. انیمیشنی صامت در مورد چند حیوان در جهانی خالی از انسان که تنها با سیر اتفاقاتی داستانگونه و تعلیقهایی که از موقعیتهای ساده به وجود میآورد، میتواند مخاطبش را تا انتها همراه خود نگه دارد.
درست است که این سالها انیمیشنهای بیکلام بسیار چشمنواز و احساس برانگیزی به جشنوارههای سینمایی راه مییابند و مورد استقبال قرار میگیرند؛ اما شگفت آنکه انیمیشن flow رقبای محبوبی چون inside out 2 و خاطرات یک حلزون و the wild robot داشت. انیمیشنهایی که از نظر فیلمنامه، نریشن و دیالوگ و تکنیک ساخت از بهترین انیمیشنهای تولید شده در سالهای گذشته هستند.
انیمیشن جریان حتی از نظر جلوههای تصویری و زیباییشناسی بصری، کانسپت فانتزی آثاری چون زندگی یک حلزون را ندارد و فضایی نسبتاً رئال را ترسیم میکند. اما جالب اینجاست که بسیار جذاب است (مثل سکانس سیلاب). به خصوص اگر این انیمیشن را در اندازه بزرگ و در سالن سینما یا از طریق ویدئوپروژکتور (که میتوانید از طریق سایت سینماروم تهیه نمایید) تماشا کنید، قطعا بیشتر لذت خواهید برد.