در سینما آثار زیادی وجود دارند که حول محور رنج، درد، غم و سوگ می‌گردند. یکی از این آثار انیمیشن دریای عمیق است. در ادامه مطلب به بررسی این انیمیشن می‌پردازیم.
سه نگاه به مصائب بشری
در برخی از آثار غمناک که تعدادشان هم کم نیست، نگرش بدبینانه فیلم انسان را موجودی بیچاره می‌داند که سرگردان و مشوش بایستی رنج و درد را تحمل کند. ضد مسیح، مالیخولیا، کشتن گوزن مقدس، ۲۱ گرم، پرتقال کوکی ازاین‌دست آثار هستند. برخی فیلم‌های سفارشی نیز وجود دارند که می‌خواهند بگویند هیچ مشکلی وجود ندارد. این فیلم‌ها شعار می‌دهند و چشم بر دردها می‌بندد تا مبادا طعم شیرینِ دهان برخی مرفهین بی‌درد تلخ گردد.
اما گروه سومی از آثار هستند که به نظر من به رسالت هنری خویش وفادارند، و دردها و رنج‌ها را نه عریان و بی‌پرده، که از زاویه‌ای فراتر به تصویر می‌کشند.
این آثار به مخاطبشان بال می‌بخشند و او را به پرواز درمی‌آورند، تا از فرای ظواهر، درون و باطن اتفاقات و پدیده‌ها را به نظاره بنشینند.
این آثار گاه همچون استخوان‌های دوست‌داشتنی رنج را به‌گونه‌ای شفاف به تصویر می‌کشند که زیبایی درون آن می‌درخشد و موجب تسکین می‌گردد. گاه همچون monster calls (هیولا فرا می‌خواند) یا پسرک و مرغ ماهی‌خوار کشمکش میان سوگ و روان انسان را هنرمندانه تجسم بخشیده و هزارتوی قلب غمگین انسان را عریان می‌سازد، تا جرات کنیم برای یک‌بار که شده، با هیولایی که از درون به جنگ برخاسته است چشم در چشم و پنجه در پنجه شویم.
دریای عمیق غم
انیمیشن دریای عمیق همانند دو انیمیشن مذکور حول محور کودکی می‌چرخد که مادرش را ازدست‌داده است. این انیمیشن با الهام از هیولا فریاد می‌زند، کشمکش و رویارویی بشر را با رنج و غم روایت می‌کند.
انیمیشن دریای عمیق ماجرای دختری را روایت می‌کند که مادرش او و پدرش را ترک گفته، و او با پدر، نامادری و برادرناتنی‌اش زندگی می‌کند. دختر طی اتفاقی از روی عرشه کشتی به داخل دریا سقوط می‌کند. از این نقطه به بعد، همراه کاراکتر وارد دنیایی می‌شویم که می‌توان آن را جهان خیال دختر، یا عالمی برزخ گونه دانست (هرچند هر دو از یک جنس هستند).
در مقایسه با انیمه‌های میازاکی
جهان خیالی همچون خواب‌های کودکی تصویری از اتفاقاتی است که پیش‌تر رخ‌داده است. این دنیای غریب مثل جهان وهم‌آلود انیمه‌های میازاکی پر از رنگ و طرح و موجودات عجیب‌وغریب است، با این تفاوت که به دلیل تکنیک ساخت، چشم‌نوازتر به نظر می‌رسد. البته این دنیای خیال‌انگیز در ابتدا مخاطبش را مسحور و مجذوب می‌سازد، اما باگذشت زمان کمی تکراری و خسته‌کننده شده، چه از نظر روایی و چه فرمی خلاقیتش را از دست می‌دهد و اینجاست که از رقبای ژاپنی استودیو جیبلی عقب می‌افتد.
ریتم
نیمه اول فیلم سطحی، شاد و پر جنب‌وجوش است، به‌طوری‌که لحظات و حوادث بیش از حد سریع و گاه بیش‌فعال هستند. فیلم هیچ استراحتی به مخاطبش نمی‌دهد و با نماهایی تندوتیز و پر زرق‌وبرق سعی دارد او را همچنان همراه خویش سازد. داستان و پیرنگ نیز تمرکز و انسجام خود را ازدست‌داده و پیش نمی‌رود. ازاین‌رو بخشی از فیلم کمی خسته‌کننده می‌شود. اما در نیمه دوم موتور داستان فیلم به راه می‌افتد و رفته‌رفته عمیق‌تر و احساسی‌تر شده و ریتم متعادل‌تری پیدا می‌کند؛ بنابراین هرچه به انتهای فیلم نزدیک می‌شویم روایت جذاب‌تر می‌شود.
نقطه قوت: موقعیت دراماتیک اثرگذار
وقتی پرده از وقایع برداشته شده و به سکانسی می‌رسیم که هویت دلقک آشکار گشته و معلوم می‌شود که او جانش را فدای دخترک کرده و او را از مرگ نجات داده است، فیلم موقعیت عاطفی اثرگذاری را ایجاد می‌کند.
در واقع فیلم که در بخش ابتدایی در داستان‌گویی و پیشبرد قصه چندان قوی عمل‌نکرده است، در نیمه دوم فیلم آرام‌آرام ماهیتی قصه‌گو پیدا می‌کند و سعی می‌کند مضمونی عمیق را با مخاطبش در میان بگذارد. به نظر من فیلم توانسته احساسات مخاطبش را برانگیزد و آثار دردناک و رقت‌آور رفتارهایی همچون طلاق را بر کودکان عیان سازد. رفتارهایی که جوامع بشری بدان عادت نموده و از آن غافل شده‌اند.
جنگ با هیولای سرخِ غم
طبق آنچه که در مقدمه گفته شد انیمیشن دریای عمیق به رویارویی بشر با غم می‌پردازد، و غم را به هیولایی سرخ‌رنگ تشبیه می‌کند که همه رؤیاهای شیرین را در هم می‌پیچد و نابود می‌کند. در طول فیلم هیچ اتفاق مثبتی نمی‌افتد. در واقع زندگی دخترک همانی است که پیش‌ازاین اتفاقات بوده است. علاوه بر این دوست جدید و تنها حامی‌اش دلقک مرده است. مگر از این بدتر هم می‌شود؟ اما پیرنگ بلوغ فیلم با پرداخت اثربخش، نگرشی تازه به کاراکتر و البته مخاطبش می‌بخشد.
فیلم بی‌آنکه پایانی خوش داشته باشد و یا شعار بدهد، امید ایجاد می‌کند.
مضمون واقع‌بینانه و غیر شعاری
هیولای سرخ‌رنگ غم در کنج تاریک زندگی کمین کرده است. اما دخترک درمی‌یابد که باید برای ساختن زندگی بهتر و شکست هیولای غم تلاش کند؛ بنابراین او می‌جنگد و شبح سرخ‌رنگ غم را مغلوب می‌سازد.
در عنوان‌بندی پایانی تصاویری از آینده دخترک را می‌بینیم که به مدرسه می‌رود، دوست پیدا می‌کند و به زندگی ادامه می‌دهد و این معنای واقعی زندگی است که فیلم بدون هیچ شعاری به مخاطبش ارزانی می‌دارد.
و یک پیشنهاد جذاب
پیشنهاد می‌کنیم لذت تماشای این انیمیشن چشم‌نواز را همراه با دوستان در سینمای شخصی‌تان عمیق‌تر و دلپذیرتر تجربه کنید. از شما دعوت می‌کنیم برای آشنایی با روش ساخت سینمای خانگی، ویدئوپروژکتورهای سینمایی و سیستم‌های صوتی حرفه‌ای از فروشگاه سینماروم (از طریق این لینک ) بازدید نمایید.
